© iStock
Is er iets is waarmee de hele wereld worstelt, dan wel de globalisering. Het is met recht en rede hét thema op het Wereld Economisch Forum in Davos.
Gewelddadige protesten van anti- of andersglobalisten zijn gelukkig zeldzaam geworden, toch zien we vandaag protest en ongenoegen die de globalisering als diepere oorzaak hebben. Denk aan de brexit. Denk aan Donald Trump, zijn 'America First' en zijn handelsoorlogen met China en de EU. Denk aan de gele hesjes die protesteren tegen prijsverhogingen die deel uitmaken van de strijd tegen de klimaatverandering.
Nochtans heeft globalisering ook heel veel welvaart gecreëerd. Ik blijf daarom een vurige verdediger van internationale handel, op voorwaarde dat die rechtvaardig en wederkerig verloopt, volgens de regels van de Wereldhandelsorganisatie en met aandacht voor ethische, sociale en ecologische standaarden. Zeker voor Vlaanderen, een van de meest open economieën van de wereld, is internationale handel cruciaal om onze welvaart te versterken. In Davos kan ik op enkele dagen tijd tientallen internationale bedrijfsleiders en politieke sleutelfiguren ontmoeten en hen wijzen op de sterke troeven van Vlaanderen voor internationale investeringen. Zeker in tijden van brexit, handelsconflicten, dreigend isolationisme en protectionisme hebben we net nood aan meer internationale handel die vrij én eerlijk verloopt. Ik doe dan ook een oproep aan de EU om versneld werk te maken van bijkomende handelsakkoorden met onder andere Vietnam, Australië, Singapore en de Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay en Venezuela, red.). Nieuwe afzetmarkten kunnen helpen om de gevolgen van de brexit deels te ondervangen.
Ik blijf evenwel niet blind voor de nadelen van globalisering. De elite in het Westen heeft die veel te lang onder de mat geveegd. Laten we de zorgen van onze burgers en bedrijven ernstig nemen, ook degene waar we zelf niet mee akkoord gaan. Laten we vooral proberen antwoorden te bieden op die zorgen.
Krachtiger beschermen
De globalisering terugdraaien is een bij voorbaat verloren strijd en dreigt het kind met het badwater weg te gooien. We moeten wel de nadelige gevolgen beter indammen. Hier ligt een belangrijke taak voor de Europese Unie. Bescheidenheid siert: Vlaanderen (maar ook België) is veel te klein om dit soort wereldproblemen in goede banen te leiden. Zelfs grote landen als Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland kunnen elk op zich onvoldoende wegen (alleen beseffen ze dat blijkbaar nog niet allemaal even goed). De EU heeft wel voldoende schaalgrootte om een rol van betekenis te spelen, maar dan moet ze zich focussen. De EU moet onze burgers en bedrijven veel krachtiger beschermen.
1. Zo moet de EU een kader creëren waarbinnen lidstaten doelgericht bepaalde overnamepogingen van strategische sectoren of bedrijven kunnen blokkeren, zonder de deur voor protectionisme wagenwijd open te zetten. De screeningsverordening die nu of tafel ligt, verdient zo snel mogelijk goedgekeurd te worden. Op Vlaams niveau hebben we al een soortgelijk mechanisme ingevoerd voor de bescherming van onze overheidsinstanties en intercommunales, op federaal niveau moet er nog initiatief genomen worden voor de bescherming van onze private sector.
2. Zo moet de EU de strijd tegen sociale dumping verder opvoeren en beseffen dat het draagvlak voor het vrij verkeer van personen binnen de EU enkel kan groeien als iedereen hetzelfde loon krijgt voor hetzelfde werk op dezelfde plaats. Een Poolse bouwvakker die hier werkt, mag niet goedkoper zijn dan een Vlaamse.
3. Zo moet de EU eindelijk werk maken van het versterken van de buitengrenzen. Migratie zal nodig blijven, maar moet gecontroleerd verlopen. Asiel voor vluchtelingen uit oorlogsgebieden is een essentieel humanitair principe en doelgerichte economische migratie kan helpen in de strijd tegen arbeidskrapte. Het draagvlak daarvoor zal alleen groeien zodra de EU onze buitengrenzen daadkrachtig controleert en desnoods sluit voor wie misbruik maakt van onze gastvrijheid.
4. Zo moet de EU haar missie van "eenheid in verscheidenheid" bewaken. Mensen voelen zich als gevolg van migratie en globalisering alsmaar meer bedreigd in hun eigen cultuur, taal, dagelijkse leefgewoonten, normen en waarden. Respecteer die angst en bescherm die identiteit zo veel als mogelijk. Leg niet nodeloos overal het Engels op in de hele EU. Ons kleurrijke palet aan talen en de geweldige literatuur die in al die talen al honderden jaren geproduceerd wordt, is net een culturele troef waar de hele wereld ons voor benijdt. Laat ons die eenheid in verscheidenheid koesteren.
Uiteraard is er nog veel meer nodig om onze burgers en bedrijven beter dan vandaag te beschermen tegen de nadelige gevolgen van de globalisering. De EU moet niet de ambitie hebben om een superstaat te worden, de EU moet niet in de plaats treden van individuele lidstaten, de EU moet focussen op die taken waar ze door haar schaalgrootte meerwaarde kan creëren en waar een gecoördineerd optreden noodzakelijk is.
